Tomaten zijn misschien wel de populairste groente om te kweken in de moestuin, en dat is niet voor niets. Vers geplukt smaken ze vele malen beter dan tomaten uit de supermarkt, en het is ontzettend leuk om ze te zien groeien van zaadje tot sappige vrucht. Toen ik veertien jaar geleden begon met mijn eerste moestuin, waren het ook tomaten die ik als eerste plantte: vier planten, vol enthousiasme. Maar helaas: nul oogst. Achteraf gezien waren er een paar dingen die ik toen nog niet wist, en die had ik maar wat graag eerder willen leren. In deze blog deel ik daarom alle basisinformatie die je nodig hebt om tomaten te verzorgen en daarmee wél succesvol tomaten te kweken, of je nu een beginner bent of al wat jaren tuiniert.

Starten met jonge planten

We gaan er even vanuit dat je je tomatenplanten binnenshuis hebt voorgezaaid, half maart. Na het kiemen heb je ze verspeend zodra ze vier blaadjes hadden, en verplaatst naar een potje met goede potgrond. Daar blijven ze staan tot half mei, zolang de nachttemperaturen nog onder de tien graden blijven. Lees meer over tomaten zaaien.

Heb je een kas? Dan kun je de tomaten vaak al twee weken eerder buiten uitplanten. Maar of je nu kiest voor de volle grond of de kas, het is belangrijk om de planten eerst goed af te harden: laat ze overdag wennen aan de buitenlucht, uit de wind en in de schaduw. Zo voorkom je dat ze bij het uitplanten direct in shock raken door het temperatuurverschil.

Ondersteuning: onmisbaar voor sterke planten

Een van de belangrijkste dingen bij tomaten verzorgen is zorgen voor goede ondersteuning. Tomaten zijn geen sterke staanders, dus zonder hulp zakken ze al snel in elkaar. Gebruik bamboestokken, spiraalstokken of span touw langs een rek. Bind de planten regelmatig op, zodat ze mooi omhoog groeien. Laat je ze liggen, dan raken de tomaten de grond en gaan ze sneller rotten of schimmelen. Zonde van al je werk! Lees meer over planten ondersteunen in de moestuin. 

Dieven: houd de plant in toom

Tomatenplanten kunnen echte woekeraars zijn. Zonder ingrijpen groeien ze uit tot een grote groene massa met veel blad en weinig vrucht. Daarom is dieven zo belangrijk: het weghalen van de okselscheuten. Okselscheuten zijn die kleine scheutjes die tussen de hoofdstengel en een blad in groeien. Doe dit regelmatig, bijvoorbeeld eens per week. Zo houd je de energie van de plant gericht op het maken van bloemen en vruchten, in plaats van op bladgroei. Dieven is een belangrijk onderdeel als het gaat om tomaten verzorgen.

Bladeren verwijderen

Bij tomaten die al vrucht dragen, kun je gerust het onderste blad onder de trossen weghalen. Ook bladeren die voor de trossen hangen en het zonlicht blokkeren, kun je verwijderen. Zo rijpen de tomaten sneller en wordt de plant luchtiger, wat schimmelproblemen helpt voorkomen. Bij buitentomaten is dit extra belangrijk vanwege fytophthora, een vervelende schimmelziekte die tomatenplanten kan aantasten en zich verspreidt door de lucht. Haal zeker niet ál het blad weg, want de plant heeft nog steeds blad nodig voor fotosynthese.

Toppen: wel of niet doen?

Naast ondersteunen, dieven en bladeren verwijderen heb je ook nog toppen. Toppen is het verwijderen van de groeipunt bovenaan de plant. Of dit deel uit maakt van je tomaten verzorgen hangt af van waar je je tomaten teelt.

In de kas kun je de plant gewoon laten doorgroeien. Als hij te hoog wordt, laat je de stengel zakken en bind je hem opnieuw op. Zo blijft hij doorgaan zonder het dak te raken.

Buitentomaten kun je het beste wél toppen. Zodra je vier à vijf volle trossen hebt en het weer richting eind augustus minder wordt, knip je de top eruit. Zo gaat alle energie naar de bestaande vruchten in plaats van naar nieuwe groei waar je waarschijnlijk niets meer aan hebt voordat de herfst intreedt.

Extra tip voor tomaten verzorgen: handmatig bestuiven

In een kas is er vaak minder insectenactiviteit. Tik daarom regelmatig tegen de bloemtrossen of schud zachtjes aan de stengel. Zo help je het stuifmeel los te komen en bevorder je de bevruchting en dus ook de vruchtzetting. 

Geschreven door Floor Korte van Floors Moestuin | Fotografie: Hanke Arkenbout